Kỹ năng sống không phải lớn lên chúng ta mới dạy cho trẻ em. Mà khi trẻ còn nhỏ đã được rèn luyện để có thể thích ứng với cuộc sống có quá nhiều dụ dỗ, cạm bẫy hiện nay. Dạy kỹ năng sống cho trẻ là một việc làm vô cùng cần thiết để giúp bé biết xử lý và ứng phó tốt hơn với những tình huống . Vậy cần phải dạy trẻ những kỹ năng nào? Hãy cùng Ba La Cà tìm hiểu những kỹ năng quan trọng mà bố mẹ nhất định phải dạy con trong bài viết dưới đây nhé!
Kỹ năng sống là gì?
Kỹ năng sống có thể được hiểu là tập hợp các hành vi tích cực và khả năng thích nghi của mỗi cá nhân đối với các nhu cầu và thử thách của cuộc sống hàng ngày. Những kỹ năng này con người tiếp thu thông qua giáo dục hoặc trải nghiệm trực tiếp, dùng để trả lời các câu hỏi và các vấn đề trong cuộc sống hằng ngày.
Khái niệm kỹ năng sống là tập hợp các hành vi tích cực và khả năng thích nghi cho phép mỗi cá nhân đối phó hiệu quả với các nhu cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày. Đây là tập hợp các kỹ năng mà con người tiếp thu qua giáo dục hoặc trải nghiệm trực tiếp, dùng để xử lý các vấn đề và trả lời các câu hỏi thường gặp trong đời sống. ( Theo Wiki)
Những đặc trưng cơ bản của kỹ năng sống
- Là khả năng con người biết sống sao cho hữu ích và có cách sống phù hợp với môi trường xã hội.
- Khả năng để con người dám đương đầu với các vấn đề, tình huống khó khăn trong cuộc sống và biết cách để vượt qua.
- Các kỹ năng tâm lý để con người biết quản lý bản thân mình và tương tác tích cực với mọi người, xã hội.
Tại Sao Cần Dạy Trẻ Kỹ Năng Sống
- Ngoài việc cung cấp những tri thức, kiến thức trong sách vở thì cha mẹ luôn muốn con mình được phát triển một cách toàn diện. Việc rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mầm non sẽ giúp cho trẻ biết cách làm việc với người khác, biết cách ứng xử đúng mực, biết cách xử lý các tình huống xảy ra bất ngờ một cách bình tĩnh, linh hoạt.
- Nếu được rèn luyện những kỹ năng này từ nhỏ thì trẻ sẽ thêm tự tin, năng động, tự lập hơn. Những kỹ năng sống này cần có thời gian để các con thực hành và rèn luyện, trở thành những kinh nghiệm, thói quen cho các con hằng ngày. Vì vậy các bậc phụ huynh cũng như các thầy cô giáo cần có sự kiên nhẫn để hướng dẫn các con.
Những Kỹ Năng Cần Dạy Trẻ Khi Còn Nhỏ
1. Tự tin giúp trẻ khám phá những điều mới mẻ
Ngay cả đối với người lớn cũng luôn cần rèn luyện sự tự tin, đặc biệt khi đứng trước đám đông để thể hiện cái “tôi”, thể hiện ý kiến, quan điểm của mình. Việc giáo dục cho trẻ kỹ năng tự tin thuyết trình ngay từ khi còn nhỏ sẽ giúp cho trẻ dễ hòa đồng với mọi người, khả năng tiếp thu nhanh hơn, không ngần ngại khám phá những điều mới lạ trong cuộc sống.
2. Hãy bắt đầu dạy trẻ từ kỹ năng giao tiếp
Kỹ năng giao tiếp là một trong những kỹ năng quan trọng mà mỗi người cần có. Kỹ năng giao tiếp hình thành từ lúc chúng ta còn nhỏ, sử dụng chân tay để kí hiệu cho mẹ cha hiểu, cho đến khi biết nói, biết bày tỏ ý kiến của mình. Hãy cho trẻ tiếp xúc trong môi trường thoải mái, hòa đồng, để con có thể rèn luyện kỹ năng giao tiếp một cách tốt nhất. Kỹ năng giao tiếp còn giúp ích cho trẻ rất nhiều khi trưởng thành
3. Kỹ năng làm việc nhóm là điều quan trọng bố mẹ cần dạy trẻ
Cuộc sống của chúng ta không thể thiếu đi những người bạn, những người đồng nghiệp hay những người thân xung quanh. Việc chúng ta có thể trao đổi, cùng nhau làm việc một cách hòa thuận, đoàn kết là không hề dễ dàng. Chính vì vậy chúng ta phải dạy kỹ năng làm việc nhóm cho trẻ từ khi còn nhỏ để con biết cách nhún nhường, chơi cùng các bạn, học tập cùng các bạn một cách tốt nhất.
4. Dạy trẻ giá trị lao động, làm thế nào để kiếm tiền và tiêu tiền đúng cách
Rất nhiều phụ huynh có ý nghĩ sai lầm khi chỉ cần con ngoan, chăm chỉ học hành, ngoài ra vấn đề về kinh tế bố mẹ sẽ lo và chiều chuộng con hết mức. Đây là một thói quen xấu khiến cho trẻ ỉ lại, lệ thuộc vào cha mẹ, không biết quý trọng những thứ mình đang có. Dạy trẻ kỹ năng sống cho trẻ biết cách quý trọng sức lao động là điều mà các phụ huynh cần lưu tâm.
https://jes.edu.vn/wp-content/uploads/2021/06/Truong-day-ky-nang-song-cho-tre-tphcm.jpg
5. Dạy con kỹ năng bảo vệ bản thân trước những hiểm nguy xung quanh
Trong tình hình xã hội ngày càng phức tạp hiện nay, việc giáo dục con biết cách tự bảo vệ bản thân là một điều vô cùng quan trọng. Thay vì nghiêm cấm các con tiếp xúc với các mối nguy hại thì hãy giáo dục các con biết cách phòng tránh, tự bảo vệ bản thân hoặc nhờ người khác giúp đỡ khi nguy cấp. Dạy trẻ cách tự bảo vệ bản thân giúp trẻ có phản xạ nhanh, bình tĩnh trước những mối nguy hiểm đang đe dọa và biết cách giải quyết vấn đề.
10+ Kỹ Năng Cần Dạy Cho Trẻ Sớm Nhất Có Thể
Kỹ năng giao tiếp
Đây được xem là kỹ năng quan trọng mà mọi trẻ đều cần phải có. Kỹ năng giao tiếp không phải chỉ dừng lại ở việc nói đủ chữ mà cha mẹ còn cần phải tập cho con cách trả lời, diễn đạt phù hợp khi nói chuyện với mọi người. Khi có người đặt câu hỏi hoặc giao tiếp với con, cha mẹ cần phải dạy con cách cách đối đáp sao cho phù hợp. Bé có thể dùng hành động, biểu cảm hay lời nói,… Việc này sẽ giúp trẻ hình thành thói quen biết cách diễn đạt ngay khi còn nhỏ. Bên cạnh đó, cha mẹ cần tạo môi trường hòa đồng, thoải mái để con có thể rèn luyện kỹ năng giao tiếp một cách tốt nhất.
Kỹ năng tự chăm sóc bản thân
Khi trẻ đi học tại các trường mầm non, tiểu học sẽ tập làm quen với nhiều người bạn mới và không có cha mẹ bên cạnh. Vì vậy, phụ huynh cần dạy cho con tự chăm sóc bản thân từ những việc nhỏ nhặt nhất. Cụ thể như cho bé tự ăn cơm, tự dọn dẹp chén đĩa sau khi ăn xong, tự thay quần áo, tự đánh răng, dọn dẹp đồ chơi sau khi chơi xong,… Nếu ban đầu con chưa làm được thì ba mẹ hãy nên khuyến khích, động viên con và khen ngợi khi con làm tốt.
Kỹ năng sửa chữa các vật dụng đơn giản
Đối với trẻ nhỏ thì việc tò mò các vật dụng bên trong tủ lạnh, tivi, điện thoại, máy giặt, máy tính,… là điều vô cùng bình thường. Lúc này, cha mẹ nên khuyến khích con tìm hiểu về những vật dụng đó. Khi cặp bị sứt quai, cha mẹ nên dạy con cách tự may lại quai cặp mà không phải là mua mới. Bên cạnh đó, cha mẹ cũng có thể dạy con tự đơm nút áo nếu chẳng may bị đứt hoặc sút chỉ. Tuy nhiên, trước đó cha mẹ phải dạy các quy tắc an toàn cho trẻ khi sửa chữa các vật dụng đơn giản.
Hãy dạy trẻ thói quen tự ăn ngay từ nhỏ
Khi bé có thể tự ngồi, biết cầm nắm các vật dụng thì bố mẹ nên tập cho bé cách súc đồ ăn, tập từ những đồ ăn khô để bé làm quen, không dây bẩn ra người, rồi dần dần là đồ ăn ướt, cháo, bột, sữa… Hãy kiên trì dạy và hỗ trợ để bé làm quen và biết tự ăn. Đồng thời hãy dạy trẻ những thứ bé có thể ăn, những thứ không nên ăn. Giáo dục trẻ mầm non cũng là công việc của các thầy cô nên bố mẹ cũng hãy yên tâm việc tạo thói quen này thường xuyên cả ở nhà và trên trường để đạt hiệu quả nhé!
Khuyến khích trẻ nói ra cảm xúc thật của bản thân
Hãy bình tĩnh khi bé mắc lỗi, không nên mắng, trách nặng lời khiến bé sợ sau đó hình thành thói quen giấu diếm, nói dối, đổ lỗi cho người khác khi mắc sai. Hãy nhẹ nhàng nhắc nhở khi con mắc lỗi, hãy khen ngợi khi con biết xin lỗi và sửa sai. Khuyến khích trẻ nói ra cảm xúc thật là điều vô cùng quan trọng, cùng với đó là dạy trẻ không nên nói dối vì trẻ chưa nhận thức được việc lời nói dối là xấu.
Kỹ năng tự sơ cứu vết thương
Chẳng may trẻ bị thương khi đang chơi, lúc này cha mẹ không cần phải lo lắng mà hãy dạy bé cách giữ bình tĩnh và làm thế nào để xử lý vết thương một cách tốt nhất. Nếu được hướng dẫn tốt, sau này khi xảy ra vấn đề tương tự thì bé sẽ biết cách giữ bình tĩnh khi bị thương và tự biết cách sơ cứu vết thương một cách nhanh chóng và hiệu quả nhất. Phụ huynh nên ưu tiên dạy cho bé cách sơ cứu cơ bản, điều này sẽ giúp trẻ biết cách tự bảo vệ bản thân những lúc ở không có cha mẹ bên cạnh.
Kỹ năng tự mua hàng ở siêu thị, cửa hàng
Đây là một trong những kỹ năng sống cho trẻ quan trọng mà cha mẹ nên dạy từ sớm. Trước tiên, ba mẹ nên giải thích cho bé hiểu giá trị tiền và cách dùng tiền khi chi tiêu. Ví dụ như cha mẹ có thể trả công cho con khi con phụ giúp việc nhà Từ những khoản tiền nhận được, cha mẹ sẽ hướng dẫn con cách tính số tiền đang có, có thể chi tiêu được, hoặc cần phải tiết kiệm mỗi ngày để có thể sử dụng vào những khi cần thiết.
Sau đó, cha mẹ cần phải dạy cho con cách tự đi mua đồ ở siêu thị hay cửa hàng tạp hóa gần nhà. Đầu tiên, cha mẹ tập cho con biết lên danh sách những gì sẽ mua. Sau đó, cha mẹ sẽ dẫn con đến siêu thị hoặc cửa hàng và hướng dẫn con chọn mua những món đồ có trong danh sách và thanh toán. Hoặc cha mẹ cũng có thể quan sát và để con tự mua hàng và thanh toán. Những việc làm trên không chỉ giúp trẻ làm quen dần với việc mua sắm mà còn giúp phát triển thêm những kỹ năng hữu ích sau này.
Kỹ năng lập kế hoạch và quản lý thời gian
Ngay từ khi còn bé, ba mẹ nên dạy con cách lập kế hoạch và quản lý thời gian. Cha mẹ có thể hướng dẫn con cách tự sắp xếp thời gian biểu của bản thân như cách tự đặt đồng hồ báo thức để tự dậy sớm đi học và tự giác làm bài tập về nhà trong một khung giờ nhất định mỗi ngày. Sau khi trưởng thành, trẻ sẽ tự biết cách lập kế hoạch và quản lý thời gian sao cho hợp lý, hiệu quả.
Áp dụng thời gian biểu chung của gia đình vào lịch sinh hoạt của trẻ
Rèn luyện cho trẻ kỹ năng quản lý thời gian từ nhỏ là khá khó khăn nhưng hãy hướng dẫn trẻ tự lập cho mình một thời gian biểu hợp lý như thời gian ăn, thời gian học, thời gian chơi, thời gian tắm, thời gian thức giấc… Tốt nhất là nên áp dụng thời gian biểu chung của gia đình và lịch sinh hoạt của trẻ.
Kỹ năng sử dụng phương tiện công cộng
Đây được xem là một trong những kỹ năng sống cho trẻ cần thiết cha mẹ nên dạy con từ sớm. Thay vì đưa đón con đến tận trường học bằng xe máy thì cha mẹ có thể đi cùng và hướng dẫn con cách sử dụng các phương tiện công cộng như xe bus hoặc taxi… Ngoài ra, khi gia đình có dịp đi du lịch thì cha mẹ hãy cho con trải nghiệm các phương tiện giao thông như tàu hỏa, xe khách, máy bay, tàu điện ngầm,… Việc này sẽ giúp trẻ biết cách sử dụng nhiều phương tiện khác nhau và con giúp trẻ chủ động hơn trong việc đi lại khi trưởng thành.
Kỹ năng bơi lội
Bơi lội là một trong những môn thể thao có lợi cho sự phát triển toàn diện của trẻ cả về thể chất và trí tuệ. Việc cho trẻ học bơi và các kỹ năng sơ cứu đi kèm sẽ giúp trẻ có thể linh hoạt xử lý các tình huống nguy hiểm khi ngã xuống nước. Trẻ sẽ học được cách tự bảo vệ bản thân và hỗ trợ bạn bè xung quanh khi xảy ra tình trạng đuối nước, ngạt nước… Vì vậy, đây là kỹ năng sống cần thiết cho trẻ nên được giáo dục từ sớm.
Tự vệ – Kỹ năng sống cho trẻ giúp bé an toàn khi ở một mình
Không phải lúc nào cha mẹ cũng có thể ở bên cạnh bảo vệ con trong những tình huống nguy hiểm. Vì vậy, cho trẻ học các bộ môn võ thuật tự vệ để tự bảo vệ bản thân là điều cần thiết. Cha mẹ có thể cho con học các môn võ như Karate, võ cổ truyền, Aikido, Vovinam,… Những lớp học này không chỉ giúp trẻ tự bảo vệ bản thân khi gặp nguy hiểm mà còn rất hữu ích cho sự phát triển thể chất của trẻ.
Sinh tồn nơi hoang dã – Kỹ năng sống cho trẻ thiết yếu khi ở trong rừng
Cha mẹ nên cho con tham gia nhiều hoạt động dã ngoại của trường lớp, hoặc các lớp hướng đạo sinh. Đây chính là môi trường tốt giúp trẻ học được các kỹ năng sinh tồn nơi hoang dã như biết được cách đốt lửa, tìm nơi trú ẩn an toàn, phát tín hiệu cầu cứu khi gặp nguy hiểm, cách di chuyển trong rừng không bị lạc,…
.png)
Bố mẹ hãy là tấm gương tốt cho trẻ về sự giúp đỡ và sẻ chia
Việc trẻ tiếp xúc, theo dõi cha mẹ là điều thường xuyên nhất, việc bạn trở thành một tấm gương tốt sẽ là điều dễ dàng nhất để giáo dục con. Từ những thói quen hằng ngày như dạy con khi ăn xong biết dọn bát vào mâm để mẹ rửa, biết phụ cha mẹ quét nhà dù chưa được sạch lắm, biết vứt rác đúng nơi quy định… dạy con biết cách giúp đỡ những việc nhỏ trong gia đình. Đồng thời hãy dạy kỹ năng sống cho trẻ mầm non biết chia sẻ với mọi người như khi có đồ ăn nên mời những người lớn, cho bạn bè cùng ăn với mình, có đồ chơi đẹp cùng chơi với các bạn…
Tạo môi trường và cơ hội được học hỏi mọi thứ cho trẻ
Trẻ nhỏ là một trang giấy trắng, các con luôn muốn khám phá, tìm tòi mọi thứ, luôn hứng khởi khi được biết thêm nhiều điều và cũng rất hay thắc mắc. Chính vì vậy hãy dạy con biết cách đặt câu hỏi với người lớn như đây là cái gì? Nó như thế nào? Tại sao lại như vậy? Rồi lí giải cho con, hoặc mua thêm nhiều sách về những điều con tò mò để kích thích thói quen đọc sách. Hãy tạo cho con môi trường và cơ hội tốt nhất để được học hỏi mọi thứ.
5+ Kỹ Năng Cần Thiết Cho Trẻ Em 3-7 Tuổi
1. Nhắc trẻ ghi nhớ địa chỉ nhà, số điện thoại của bố và mẹ
Việc ghi nhớ tên bố mẹ, số điện thoại và địa chỉ nhà là vô cùng quan trọng đối với trẻ, đặc biệt khi con bị lạc. Trong lúc bối rối, mất bình tĩnh này sẽ khiến con quên mất những thông tin quan trọng này thì bố mẹ hãy luôn ghi thêm một tờ giấy nhỏ các thông tin này trong balo của con để đảm bảo việc con có thể nhớ ra và gọi người giúp đỡ.
2. Dạy trẻ phải làm gì khi bị đi lạc
Khi trẻ bị lạc cha mẹ thì các con chắc chắn sẽ rất hoang mang, lo sợ, cha mẹ hãy hướng dẫn con bình tĩnh, không được khóc vì khóc sẽ gây chú ý với những kẻ xấu, dặn con đứng yên một chỗ, nhớ lại thông tin, địa chỉ nhà, số điện thoại của cha mẹ, tuyệt đối không đi theo người lạ, hãy tìm những người bảo vệ, cô chú công an hoặc đồn công an gần nhất để tìm cha mẹ.
3. Dạy trẻ hét to khi cần giúp đỡ
Trong những trường hợp đang gặp nguy hiểm, bị người lạ mặt bắt, dắt tay, lôi đi hãy dạy con biết cách hét to kêu cứu, phản ứng mạnh mẽ để mọi người xung quanh phát giác và giúp đỡ. Việc con hét to, quẫy đạp cũng làm cho kẻ xấu lúng túng, mất thêm thời gian di chuyển hơn, tạo điều kiện cho con có thể có được sự giúp đỡ từ xung quanh. Đây là một kỹ năng sống cho trẻ vô cùng quan trọng.
4. Dạy trẻ làm thế nào khi ở nhà một mình
Khi trẻ đang ở nhà một mình mà có người lạ đến hỏi thăm và đòi vào nhà, hãy dặn trẻ tuyệt đối không mở cửa, từ chối nói chuyện, vào nhà bật thật to tivi để người lạ tưởng có người trong nhà, đồng thời gọi điện cho cha mẹ hoặc người thân ngay.
5. Dạy trẻ tuyệt đối không được tin vào lời người lạ
Hãy đưa ra những tình huống khi có người lạ tiếp cận, phân tích cho con đó là người xấu, con tuyệt đối không được tin lời người lạ, hay đi theo họ. Hãy dạy trẻ biết từ chối những lời dụ dỗ, những món quà từ người lạ vì trẻ con rất ngoan ngoãn, nghe lời khi được cho quà.
6. Giáo dục giới tính cho trẻ
Ở độ tuổi này các con sẽ có những tò mò, muốn phân biệt về giới tính, vì vậy hãy giáo dục con trẻ một cách tinh tế, cẩn thận. Dạy con biết cách ăn mặc, cư xử đúng với giới tính của mình. Dạy con biết giữ khoảng cách với các bạn khác giới. Dạy con không cho người khác chạm vào những chỗ nhạy cảm. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non cần sự tinh tế và kiên nhẫn.
7. Dạy trẻ biết cách tránh bị xâm hại cơ thể
Với những vụ án liên quan đến xâm hại tình dục trẻ vị thành niên hiện nay đang ngày càng phức tạp, hãy dạy con ngay từ khi còn nhỏ biết bảo vệ cơ thể mình để tránh bị xâm hại. Hãy dạy con về bộ phận sinh dục, đây là bộ phận nhạy cảm, nguy hiểm, không được cho người khác chạm, sờ, hay nhìn bộ phận sinh dục của con trừ bố mẹ. Hãy dạy trẻ biết mặc đồ lót để bảo vệ bộ phận sinh dục. Dạy trẻ phải nói thật và báo ngay cho bố mẹ nếu có ai muốn hoặc đã xâm phạm vào vùng nhạy cảm của con để có thể bảo vệ con kịp thời.
8. Dạy trẻ cách đi đường một mình an toàn
Hãy hướng dẫn con khi đi đường thông qua việc dạy con về luật an toàn giao thông như khi đèn đỏ phải dừng lại, đèn xanh mới được đi, khi đi bộ thì phải đi trên vỉa hè, làn đường dành riêng cho người đi bộ, và với trẻ nhỏ tầm tuổi này thì các con vẫn cần có người dắt sang đường. Vì vậy các bậc cha mẹ nên chú ý nhé!
Trẻ em như trang giấy trắng, bố mẹ hãy kiên nhẫn và dành nhiều thời gian để dạy trẻ kỹ năng sống cơ bản nhé. Hãy nhớ rằng, thay vì bao bọc, bạn nên giúp trẻ trở thành người tự chủ trong mọi tình huống. Đó mới là món quà quý giá nhất mà bạn có thể tặng cho con.
